Aan het front

Donderdag 24 juli 2014
Nadat we afscheid hadden genomen van opa Michael, die we bij ons vertrek tegenkwamen tijdens zijn bergwandeling, reden we dieper de Dolomieten in. We verlieten de glooiende alpenweiden, de reusachtige Dolomietenreuzen tegemoet. We verlieten Duits-Italië en reden Ladisch-Italië binnen, waar de plaatsnamen drievoudig aangegeven stonden: Ladisch, Duits en Italiaans. We verlieten de zorgeloze zomer van 1914 en gingen de frontlinie tegemoet.

Na een regenachtige rit over de Gardenapas met zijn machtige bergmassief, checkten we in bij een agri-appartement in Abtei/Badia. We keken uit op een strook donkere aarde op de berg aan de overkant, het gevolg van een aardverschuiving van vorig jaar, aldus de eigenaresse van onze nieuwe bestemming. Twee boerenhuizen werden mee naar beneden gesleurd. De middag besteedden we aan het druk bezochte Museo della Grande Guerra 1915-1918 Tre Sassi bij Cortina d’Ampezzo, waar een horde toeristen de restanten van de oorlog bekeek die in vitrines waren opgesteld. Toen we uit het museum kwamen leek het er even op dat de strijd nog steeds werd gevoerd: een bataljon Italiaanse Alpinisten trok volledig bewapend door de bergen. Het bleek echter om een zomeroefening te gaan van het Italiaanse leger.

We sloten onze WO I middag af bij een Kriegskapelle, een mooi Oostenrijks-Hongaarse oorlogsbegraafplaatsje in het bos aan de voet van de berg. Het kerkhofje was zo goed als geruimd, de weinige graven waren verweerd, maar het kapelletje was gloednieuw en rook naar vers hout. Vanuit het kapelletje luidden we eigenhandig de klok voor de resterende slachtoffers die hier nog lagen. ’s Avonds aten we Ladische gerechten in een restaurantje in San Linert / Sankt Leonhard / San Leonardo met Oostenrijkse inrichting en Italiaans personeel.

Vrijdag 25 juli 2014
Bewolkt met een zonnetje en dus huurden we twee helmen met lampjes voor ons bezoek aan het front: een wandeling door het Italiaanse tunnelsysteem uit 1917 in de Lagazuoi. We namen de gondel naar boven en werden meteen gemaand om stil te zijn. Op de top van de berg werden scenes opgenomen van de actiefilm, Point Break II zoals we later vernamen, compleet met een crew van tientallen mensen, bekende kreten zoals ‘Action’ en ‘Cut’ en de filmklapper waarmee iedere scene werd gestart. Er kwam een helikopter aanvliegen en sommige shots werden met ‘drones’ gefilmd. Op een uitstekende rots stonden vier acteurs voor een geparkeerde landrover. Blijkbaar ging het om een gesprekscene, want veel actie konden we er niet uit opmaken. Toch stond de eerste editie, Point Break I uit de jaren negentig, bol van actie met Keanu Reeves in de hoodfrol. In 2015 de première maar eens in de gaten houden.

Zodra we toestemming kregen van de crew om door te lopen, bestegen we de Kaiserjägersteig, de top van de bergreus waar de Oostenrijkers hun stellingen verdedigden tegen de Italianen die op de tegenoverliggende berg zaten. Meerdere keren stonden we stil om de overweldigende kracht en schoonheid van de Dolomietenreuzen op ons in te laten werken. Daarna toepten we een uurtje met de kindjes op het zonneterras op 2.752 meter hoogte. Toen de ultieme frontervaring: de wandeling naar beneden via de ruim één kilometer lange tunnel van de Lagazuoi. De weg naar de ingang van de tunnel was behoorlijk zwaar en we deden het zo rustig aan als mogelijk (schrijf ik nu zo eufemistisch mogelijk om niemand ongerust te maken, we zullen maar niet beschrijven hoe het echt was). Zon en wolken wisselden elkaar snel af, wat gezien de pittige wandeling wel prettig was. Als we ooit een onmogelijke plaats konden bedenken om een loopgravenoorlog te voeren, dan was het deze wel.

Via Oostenrijkse loopgraven, prikkeldraad en bomkraters bereikten we een smalle bergpas die naar de ingang leidde. In de tunnel was het pikkedonker en waren onze lampen op onze helmen absolute noodzaak. De wandeling was spannend voor de kindjes (en voor ons), maar toen we eenmaal in de tunnel in ons ritme kwamen vonden ze het ook wel erg leuk. Ze liepen het laatste stuk van de drie uur durende wandeling zelfs voorop terwijl wij hen afgepeigerd volgden.

Al met al een zeer intensieve en mooie dag die aantoonde dat geschiedenis, avontuur, natuur en prachtige panorama’s samen kunnen gaan. Met een welverdiend wijntje op ons eigen terras concludeerden we dat we vandaag eigenlijk pas écht in de Dolomieten waren geweest.