De German POW's van Kinlochleven

Vrijdag 5 mei 2017

We parkeerden de auto in Kinlochleven, waar we woensdag al verzeild waren geraakt toen we de enige pub in de Highlands hadden gevonden die Ajax – Lyon uitzond. Op het postkantoortje stuurde Roger de sleutels van de kamer in New Luce (die per ongeluk in zijn zak waren blijven zitten) terug naar de Kenmuir Arms Inn. Naast de balie een tafereeltje uit het verleden: een levensechte pop uit de aluminiumindustrie zat voor zijn armoedig hutje te lunchen. Een verwijzing naar het begin van de 20e eeuw, toen er een levendige aluminiumindustrie ontstond in Kinlochleven. De weg naar het industriestadje moest vanaf 1916 worden aangelegd door 550 Duitse krijgsgevangenen, geïnterneerd na de slag aan de Somme. Dat werd duidelijk toen we het Leven Community Centre een kort bezoek brachten. In het verlaten buurtcentrum was een kleine tentoonstelling ingericht over het Prisoners of War Camp uit de eerste wereldoorlog in Kinlochleven. Compleet met foto’s van de krijgsgevangenen en verroest gereedschap zoals houwelen en schoppen die op de plek gevonden waren.

Onze laatste wandeling door de Highlands leidde aldus over het ‘POW-pad’ naar het door de natuur overwoekerde Duitse krijgsgevangenkamp. Maar eerst namen we een zijpad bij de Grey Mare’s Tail Fall, een prachtige waterval waar we naartoe moesten klauteren. Gevolgd door een fantastisch uitkijkpunt over de bergen, het dorp en Loch Leven. Naarmate de wandeling vorderde kregen we alsmaar minder medelijden met die Duitse krijgsgevangenen die dit pad tussen 1916 (gevangen genomen tijdens de slag aan de Somme) en 1919 dagelijks ook liepen. Daar moet wel bij worden opgemerkt dat wij dit pad bewandelden in een zeldzaam, zonovergoten Schotland en zij natuurlijk in overwegend Schots weer de jaren doorbrachten. Terwijl we door de vallei van de Leven rivier liepen, stroomden links en rechts kleine en grote watervallen uit de bergen. Onze ideale mix van natuurschoon en geschiedenis eindigde op een open veld waar, weliswaar met een scherp oog, nog restanten te vinden waren van het oude Duitse krijgsgevangenenkamp. Bemoste betonnen fundamenten en afgebrokkelde muurtjes waren de enige stille getuigen van een eeuw geleden. Terug in de auto naar Glencoe reden we over het resultaat van de Duitse dwangarbeid: de weg zelf, ook wel ‘German Road’ genoemd. Die had meer bochten dan gebruikelijk in de High Lands. Krijgsgevangenen mochten natuurlijk geen explosieven gebruiken waardoor de hele weg met de hand met pikhouweel was aangelegd. In de muur van een brug aan de weg vonden we tenslotte nog een steen met de tekst: ‘Erected by German PoW 1919’.

Zaterdag 6 mei 2017

Na een laatste full Scottish breakfast moesten we de lange tocht terug naar Newcastle maken. Met Herman Kochs ‘Makkelijk leven’ als luister cd reden we door de prachtige natuur van de High Lands. Pas toen we Engeland weer binnenkwamen werd het bewolkt, voor het eerst deze week. Het werd nog een behoorlijke race tegen de klok om de boot van 17:00 uur te halen. Te meer omdat Roger bij de ferry aangekomen door de autoriteiten geweigerd werd vanwege zijn verlopen paspoort. Met een extra papiertje mocht hij uiteindelijk toch nog aan boord.