Een dag in de stad van Maria

Dinsdag 9 augustus 2016

We begonnen ons dagje Zagreb op de meest logische plek: het centrale plein van de stad, de Trg bana Josipa Jelačiča. Dit plein werd gedomineerd door het standbeeld van Ban Josip Jelačič, de Oostenrijks-Hongaarse generaal uit 1848 die symbool staat voor de Kroatische nationale identiteit. Vanaf zijn paard strijdlustig priemend met zijn zwaard naar voren. Bij de kathedraal van Zagreb kwamen we een andere nationale held tegen: de Kroatische aartsbisschop Stepinac. Hij lag bij het altaar in een glazen graftombe, waar mensen plechtig biddend omheen liepen. In het aanpalende Stepinac museumpje vertelde een non ons over zijn lijden nadat hij door de communisten van Tito in 1946 gevangen was gezet vanwege vermeende collaboratie met het Kroatische nazi régime tijdens de tweede wereldoorlog. In 1992 werd hij weer in ere hersteld als voorvechter van de Kroatische katholieke kerk in het voormalige communistische Joegoslavië. Later die dag zouden we hem echter ook op de foto zien met nazi officials.

Na deze snelcursus Kroatië voor beginners, waar ieder verhaal meerdere kanten kent, kochten we op de levendige Dolac markt wat fruit en speelden de kinderen in het aanpalende Opatovino park. In Ulice Ivana Tkalčiča, de ‘Korte Putstraat’ van Zagreb, dronken we koffie en lazen we via WiFi dat Yuri van Gelder van de Olympische Spelen naar huis was gestuurd. We brachten de middag door in de bovenstad, waar bijna op iedere hoek van de straat tot Maria gebeden kon worden in de vele nisjes en kapelletjes. Zagreb als hoofdstad van Maria. In de buurt van het parlementsgebouw (dat in 1995 nog gebombardeerd was door de Serviërs) bezochten we het Stadsmuseum van Zagreb. We gingen in hinkstapsprong door de stadsgeschiedenis. Aan de eerste wereldoorlog was een summier hoekje gewijd, evenals aan de tweede. De periode van 40 jaar communisme moest het met nóg minder doen. Niet meer dan een paar zinnetjes. Wat wél ruim aan bod kwam was de strijd om de Kroatische onafhankelijkheid in de jaren negentig. We zagen een video van het Kroatische presidentieel paleis in gruzelementen na de Servische raketaanval. En beelden van de terugplaatsing van Ban Jelačič op zijn sokkel na daar veertig jaar eerder te zijn verwijderd. Dit keer niet met zijn zwaard naar het noorden gericht, naar Hongarije (zoals eerder het geval was), maar naar het zuiden. Gevraagd naar het gebrek aan informatie over de communistische tijd legde de dame achter de balie uit dat de tentoonstelling uit 1998 stamde, toen dat verleden nog te gevoelig en nabij was om er iets over te zeggen. Sindsdien hadden ze het maar zo gelaten.

Terwijl Ivich en de kindjes de stad in gingen, sloeg Roger nog even af bij het Kroatisch Historisch Museum. Daar bleek de tentoonstelling ‘45’ te zijn, over de bloedige periode van Joegoslavië net ná de tweede wereldoorlog. ‘For Croatia, it is vital to note that it was simultaneously on the side of the victor and the defeated’, aldus de brochure. Of, zoals een Amerikaan, die zojuist de tentoonstelling had bezocht, het op zijn Amerikaans verwoordde: ‘You really should go, it’s great fun!’…

De namiddag brachten we door zoals dat hoort in een Habsburgse stad: in een volkspark op een terrasje. In dit levendige park in de benenstad werden we na een eerste drankje verrast met een Hawaii dansconcours, inclusief bloemenkrans en Hawaii muziek. Niet echt een evenement dat je in Zagreb zou verwachten. Na het Italiaanse avondeten liepen we naar huis langs de vele overvolle terrassen met werkelijk overal voetbal op grote schermen. Het bleek te gaan om de wedstrijd om de Europese Supercup tussen Real Madrid en Sevilla FC. Niet echt een pot waar je in Nederland de kroeg mee vol krijgt. Maar in het voetbalgekke Kroatië dus wel.