De boomwortels van Vincent

Dinsdag 27 juli 2021

‘Ici, on est loin de Paris assez pour que ce soit la vraie campagne’, schreef Vincent van Gogh op 25 mei 1890 aan zijn broer Theo over Auvers-sur-Oise. Na Rogers familie onderzoekje in Douai was het de beurt aan Ivich om haar lessen kunstgeschiedenis in de praktijk te brengen. Om die reden was Auvers-sur-Oise als onze eerste bestemming gepland. In het knusse restaurantje La Paix realiseerden we ons plotseling dat het vandaag, 27 juli 2021, exact 131 jaar geleden was dat Vincent van Gogh hier zijn laatste schilderij had geschilderd: boomwortels. Even later had hij zich in de velden rondom Auvers neergeschoten, waar hij twee dagen later aan was overleden. Voordat het donker zou worden, spoedden we ons naar de werkelijke boomwortels. Deze waren vorig jaar ontdekt aan de hand van een oude ansichtkaart van Auvers. En dát had dan weer geleid tot een conflict over de plotseling zo waardevolle boomwortels tussen de perceelhouder en de burgemeester van Auvers. De ruzie was zo hoog opgelopen dat de bewuste boomwortels aan het zicht van het publiek onttrokken waren: langs de weg was een houten kot geplaatst. Met een beetje acrobatiek konden we de boomwortels alsnog ‘illegaal’ bekijken.

Woensdag 28 juli en donderdag 29 juli 2021

Tijdens het ontbijt in onze chambre d’Hôtes, op een heuvel hoog boven het dorpje, lazen we dat NRC het hele verhaal over de boomwortels vandaag had gepubliceerd. Geen betere dag voor een Van Gogh-wandeling door Auvers-sur-Oise. Langs de route kon je 20 keer het tegenwoordige uitzicht vergelijken met dat wat Vincent er van had geschilderd in 1890 toen hij in er in zijn laatste 70 dagen 80 meesterwerken had geproduceerd. Bovendien was Van Gogh niet de enige schilder die hier was neergestreken. Ook Daubigny, Cézanne en Corneille en vele anderen vonden hun weg naar het lieflijke Franse dorpje.

We bezochten het prachtige huis van dokter Gauchet, bij wie de verwarde Vincent onder behandeling stond (de reden waarom hij naar Auvers was gekomen) en dronken koffie voor Auberge Ravoux, waar Vincent een eenvoudige kamer had gehad. Het terras stond op het pleintje voor het Hôtel de Ville dat eveneens door Vincent was geschilderd. Buiten het dorp liepen we over de door Vincent zo woest geschilderde akkers rondom Auvers. Onze wandeling eindigde aan het Van Gogh-graf, waar Vincent (1853 - 1890) en zijn broer Theo (1857 - 1891) lagen. Schuin daar tegenover was het graf van Corneille. Net toen we weg wilden gaan, werden we in het Nederlands aangesproken door een Fransman. Hij bleek van het Maison de Van Gogh te zijn en was naar het graf gekomen om ‘te controleren of het nog in goede staat was’… ‘Met name overleden Aziatische kunstenaars laten hun as vaak over het Van Gogh-graf heen strooien’, vertelde hij ons. ‘Aangezien de familie Van Gogh morgen (zijn sterfdag) naar Auvers komt voor een kleine ceremonie, controleer ik nu alvast of het geen rotzooi is.’

Naar aanleiding van die primeur bezochten we een dag later, voordat we vertrokken, opnieuw het graf. In de vroege morgen waren we, samen met een Japanner, de enige bezoekers van de gehele begraafplaats. Die Japanner bleek een journalist te zijn uit Tokio (moest hij niet bij de Olympische Spelen zijn?) en interviewde ons als instant ‘Van Gogh-kenners’ voor zijn krant in Tokio. Zo kwamen we plotseling vanuit het landelijke Auvers-sur-Oise op de cultuurpagina in Tokio!